نمایش صحنه‌ای آیینی «محرمانه» با محوریت روزهای پس از رحلت پیامبر و زندگی حضرت فاطمه زهرا(س) در اصفهان روی صحنه رفته است. این اثر با تکیه بر پژوهش تاریخی و هنر صحنه‌ای، روایت تصویری و نمادین وقایع پس از رحلت پیامبر را برای مخاطبان نوجوان و خانواده به نمایش می‌گذارد.
نشست خبری نمایش صحنه‌ای آیینی «محرمانه» ظهر چهارشنبه در آستان مقدس حضرت زینب بنت موسی بن جعفر(س) در اصفهان برگزار شد؛ نشستی که فضای آن بیش از یک گفت‌وگوی مطبوعاتی، رنگ و بوی یک دیدار فرهنگی داشت. جمعی از فعالان رسانه‌ای و هنرمندان اصفهان گرد هم آمدند تا درباره اثری گفت‌وگو کنند که این روزها مخاطبان بسیاری را پای صحنه خود نشانده است.
«محرمانه» روایتی تصویری از ایام پس از رحلت پیامبر گرامی اسلام(ص) و روزهای اندوه‌بار زندگی حضرت فاطمه زهرا(س) است؛ اثری که به همت آستان مقدس حضرت زینب(س) و بنیاد خیریه راهبری آلاء تولید شده و هم‌زمان با ایام فاطمیه، هر روز در دو نوبت صبح و شب برای عموم مردم اجرا می‌شود.
نمایش «محرمانه»؛ تلفیق پژوهش تاریخی و هنر آیینی
در ابتدای این نشست، حجت‌الاسلام علی دیانی، مدیرعامل بنیاد خیریه راهبری آلاء، با تقدیر از خبرنگاران و فعالان رسانه‌ای، بر نقش اثرگذار آنها در هدایت جامعه به سوی ارزش‌ها و اقدامات خیر تأکید کرد و گفت: خبرنگاران با انتشار گزارش‌ها و روایت‌هایی که مردم را به مشارکت در فعالیت‌های فرهنگی و دینی ترغیب می‌کند، در حقیقت در خیر آن برنامه‌ها شریک می‌شوند و سهمی در ثواب آن دارند.
وی با بیان اینکه هنر و رسانه ابزارهای قدرتمندی برای انتقال ارزش‌های دینی هستند، افزود: امروز جریان‌های جهانی با استفاده از ابزارهای هنری، ایده‌ها و فرهنگ‌های مادی و منحرف را در جامعه ترویج می‌کنند. ما نیز موظفیم هنر را در مسیر حقیقت و آموزه‌های اهل بیت (ع) به کار بگیریم، زیرا تجربه نشان داده وقتی هنر با ایمان و معرفت همراه می‌شود، تأثیرش عمیق‌تر و ماندگارتر از سخنرانی‌ها و برنامه‌های معمول فرهنگی است.
مدیر پروژه نمایش «محرمانه» با اشاره به بازخورد مثبت مخاطبان از اجرای این اثر در آستان مقدس حضرت زینب (س) خاطرنشان کرد: با وجود آنکه بسیاری از مردم هنوز این نمایش را ندیده‌اند، کسانی که با آن آشنا شده و حضور یافته‌اند، با تشویق و حمایت خود نشان دادند که آثار هنری دینی توانایی ایجاد تغییر واقعی در فضای فرهنگی جامعه را دارند. حضور نخبگان فرهنگی و حوزویان در این اجرا نیز تأییدی بر ارزش و اثرگذاری این حرکت بود.
وی سپس از برنامه‌های آینده بنیاد آلاء سخن گفت و افزود: در نظر داریم مرکزی با عنوان مرکز توسعه نمایش و هنر آیینی ایجاد کنیم تا آثار نمایشی دینی و آیینی محدود به مناسبت‌های خاص نباشند و بتوانند به صورت مستمر و برنامه‌ریزی‌شده در طول سال ارائه شوند. هدف ما این است که هنر آیینی به بخش دائمی و زنده‌ای از فرهنگ شهری تبدیل شود و معارف اهل بیت (ع) را به شکلی جذاب و تأثیرگذار به مخاطبان منتقل کند.
دیانی تأکید کرد: تجربه اجرای نمایش «محرمانه» نشان داد که هنر وقتی در خدمت دین و حقیقت قرار گیرد، قدرتمندترین وسیله برای انتقال پیام‌ها و آموزه‌های دینی است. امروز بیش از هر زمان دیگری نیاز داریم از ظرفیت هنر برای ترویج مکتب اهل بیت (ع) و دفاع از حقیقت بهره ببریم.
استقبال گسترده از نمایش «محرمانه»؛ روایت نمادین ایام فاطمیه برای نوجوانان
در ادامه نشست خبری نمایش محرمانه، هادی آشتیانی، تهیه‌کننده اثر، درباره روند شکل‌گیری این نمایش توضیح داد: ایده اجرای آن از ماه‌ها قبل در جلسات برنامه‌ریزی آستان مطرح شده است. هدف گروه تولید، خلق اثری بود که از نظر پژوهشی استوار و از نظر ارتباط با مخاطب، منطبق با زبان امروز باشد.
وی بیان کرد: از همان آغاز تصمیم گرفته شد مخاطب اصلی این نمایش نوجوانان و خانواده‌ها باشند. برای تحقق این هدف، سانس‌های صبح ویژه مدارس در نظر گرفته شد تا نسل جوان از دریچه هنر با روایت ایام فاطمیه آشنا شود. به گفته وی، بازخورد دانش‌آموزان شگفت‌انگیز بوده و بسیاری از آنان پس از تماشای نمایش با اشک و شوق سالن را ترک کردند.
آشتیانی افزود: این اثر از سیزدهم آبان روی صحنه رفته و تا سوم آذر، هم‌زمان با سالروز شهادت حضرت زهرا (س)، ادامه خواهد داشت. استقبال تماشاگران به حدی بوده که در دو شب گذشته ناچار به اضافه‌کردن سانس دوم شده‌اند.
وی با بیان اینکه، نمایش محرمانه بر پایه مستندات تاریخی از منابع معتبر شیعه و اهل سنت نگارش یافته است تأکید کرد: گروه تولید در انتخاب روایت‌ها نهایت دقت را به خرج داده تا متن هم مستند باشد و هم حساسیت‌های مذهبی ایجاد نکند؛ از همین رو نام اشخاص در متن به‌صورت مستقیم ذکر نشده و روایت به شکل نمادین پیش می‌رود.
این تهیه کننده نمایش« محرمانه »را روضه مصور توصیف کرد و گفت: در طراحی صحنه و دکور از امکانات موجود در آستان بهره گرفته شده تا اثری کم‌هزینه اما باشکوه شکل گیرد. به گفته وی، همه عوامل از بازیگران تا طراح نور و صدا از هنرمندان بومی اصفهان هستند و همین حضور مردمی به اثر روح تازه‌ای بخشیده است.
سلمان فارسی، راوی پیوند تاریخ اسلام و فرهنگ ایران در نمایش «محرمانه»
سعید اسماعیلی، نویسنده و کارگردان نمایش محرمانه، در نشست خبری این اثر درباره روند نگارش و اجرای آن توضیح داد: نگارش متن در کتابخانه تخصصی حضرت زهرا (س) آغاز شد. تیمی متشکل از شش پژوهشگر ساعت‌ها متون تاریخی را بررسی کردند تا روایت‌ها از دقت و صحت کافی برخوردار باشند. هدف ما صرفاً ساخت یک نمایش احساسی نبود، بلکه تلاش کردیم بازخوانی علمی تاریخ را در قالبی هنری و تأثیرگذار ارائه دهیم.
وی با اشاره به ساختار روایی اثر گفت: زاویه دید نمایش از زبان سلمان فارسی انتخاب شده است. سلمان به‌دلیل جایگاه تاریخی و فرهنگی خود، بهترین راوی برای این داستان بود؛ او هم شاهد وقایع بوده و هم به‌عنوان یک ایرانی، پلی میان تاریخ اسلام و فرهنگ ایران به شمار می‌آید. این پیوند، برای مخاطب اصفهانی معنا و جذابیت ویژه‌ای دارد.
وی افزود: نمایش در قالب هشت پرده طراحی شده است و هر پرده بخشی از حوادث پس از رحلت پیامبر (ص) را بازتاب می‌دهد. در هیچ صحنه‌ای چهره اهل‌بیت (ع) نمایش داده نمی‌شود، اما مخاطب حضور آنان را از خلال فضا، گفتار و نور حس می‌کند. هدف، انتقال معنا بدون تصویر بوده است.
اسماعیلی در ادامه با اشاره به استقبال چشمگیر مردم بیان کرد: تاکنون بیش از هشت هزار نفر از نمایش دیدن کرده‌اند. حتی در اجراهای صبحگاهی، کودکان دبستانی با شوق و دقت صحنه را دنبال می‌کردند. برای من، دیدن اشک در چشمان نوجوانان بهترین پاداش بود.
وی خاطرنشان کرد: تجربه تماشای زنده با هیچ مدیای تصویری قابل مقایسه نیست. در سالن نمایش، تماشاگر تنها بیننده نیست، بلکه همراه روایت می‌شود. این هم‌حسی، راز ماندگاری هنر صحنه‌ای است.
